TN heeft de afgelopen jaren gewaarschuwd voor de gevaren van technopopulisme, of de versmelting van populisme met technocratie. Het eerste gezaghebbende boek, Democratie door openbaarmaking: de opkomst van technopopulisme door Mary Graham, visiting fellow bij het Brookings Institution, verscheen in 2002.
Omdat populisten slechts beperkte oplossingen kunnen bieden voor de problemen waartegen ze protesteren, is het maar al te gemakkelijk om zich tot technocraten te wenden voor antwoorden. ⁃ TN-editor
Christopher Bickerton en Carlo Invernizzi Accetti beschrijven, definiëren en diagnosticeren wat zij beschouwen als een nieuwe logica van democratische politiek. “Technopopulisme” is de samensmelting van populistische en technocratische vormen van bestuur.
In deze innovatieve bijdrage aan ons begrip van de veranderende aard van de hedendaagse democratie, suggereren de auteurs Christopher Bickerton en Carlo Invernizzi Accetti dat democratische politiek "steeds meer gaat over concurrerende beweringen om het 'volk' als geheel te vertegenwoordigen en over de nodige 'competentie' te beschikken om te vertalen zijn wil in het beleid”. Bij technopopulistische politiek gaat het dus om oproepen Verder politieke partijen, met de nadruk op leiders die de chaos van democratische politiek kunnen doorbreken en dingen voor elkaar kunnen krijgen.
De auteurs richten zich niet vooral op het type populisten dat de progressieve verbeelding achtervolgt, zoals Donald Trump, Marine Le Pen, Matteo Salvini en Victor Orbàn. Verfrissend is dat Trump nauwelijks te zien is, gezien de focus op West-Europa. In plaats daarvan zijn Tony Blair en Emmanuel Macron de belangrijkste voorbeelden.
Blair en Macron zijn kenmerkend voor een tendens die dateert uit de late jaren negentig. Beide figuren zochten electorale meerderheden op basis van het afwijzen van de "oude" politiek en beweren "in tegenstelling tot de andere jongens" te zijn. Oude politiek was iets dat moest worden overwonnen en vervangen, met een logica die suggereerde dat Blair, Macron en andere leiders in deze nieuwe vorm de populaire wil konden realiseren en deze effectief en efficiënt in beleid konden vertalen.
De reden voor de opkomst van deze nieuwe logica zal bekend zijn uit de politiek van het afgelopen decennium: het uithollen van de democratie door professionele in plaats van massale partijen. Het argument luidt dat deze centristische partijen kartels vormden en concurreerden over een steeds smaller politiek terrein, gebaseerd op bevoegdheid om te regeren in plaats van op enig ideologisch geïnspireerd programma dat was ontworpen om het goede leven voor haar aanhangers en andere leden van het staatsbestel te realiseren. Dit liet een leegte achter waarin populistische bewegingen en partijen zoals de Filmpje van Cinque Stelle, Front National, UK Independence Party, en We kunnen uitgebuit en gevuld tijdens de 2010s.
Bickerton en Invernizzi Accetti zien deze nieuwe politieke logica niet als goedaardig. Dit is geen analyse die populisme ziet als een tegengif voor de technocratische verovering van de democratie. In feite stellen ze dat technopopulisme de kwaliteit van de hedendaagse democratie vermindert door de horizon van mogelijkheden te verkleinen. Ze wijzen erop dat technopopulisten nooit beweren - ondanks de titel van Macrons boek - revolutionair te zijn. In plaats daarvan zijn ze alleen van plan te doen wat al beter is: grenzen sterker maken; beter opvoeden; steden efficiënter runnen; Amerika weer groot maken.
Na de tekortkomingen van het technopopulisme te hebben opgemerkt, stellen de auteurs een ouderwetse oplossing voor: politieke partijen, en in het bijzonder hun 'middenmanagement', de ideologische getrouwen van de partij en haar operationele en organisatorische hart. Als het de proles waren die de grote hoop waren in die van George Orwell... 1984, dan zijn het de middenmanagers die deze rol spelen voor Bickerton en Invernizzi Accetti.
De reden hiervoor is dat deze individuen volgens hen attitudes en meningen hebben die doorgaans dieper en extremer zijn dan die van de leiding en het electoraat. Als gevolg hiervan zouden de middenmanagers, als ze zouden worden bevrijd van de ondemocratische interne structuren van bestaande partijen, helpen om partijen van elkaar te onderscheiden en ons te redden van de plaag van valentiepolitiek en de vernauwende horizon van politieke verbeeldingskracht.
Er is een onmiddellijk bezwaar tegen dit idee: Jeremy Corbyn. De ervaring van de Britse Labour Party onder zijn leiding suggereert dat de differentiatie van partijen ten koste zou kunnen gaan van de verkiesbaarheid. Het andere bezwaar is dat het onwaarschijnlijk is dat het idee om op een regenachtige dinsdagavond naar de spreekwoordelijke gemeentevergadering te komen in de hoop op een quorum, veel mensen tot politiek zal wekken. Ondanks het algemene idee van de auteurs dat zowel partijen als andere intermediaire instanties het probleem zijn en de oplossing, zolang ze zelf kunnen worden gedemocratiseerd, is het een oplossing die het overwegen waard is (en waarschijnlijk zal worden tegengewerkt door de technopopulisten).
Bickerton en Invernizzi Accetti hebben een nieuwe en belangrijke bijdrage geleverd aan het levendige debat over de voor- en nadelen van populisme. Ze wijzen er terecht op dat technocratie niet zoveel aandacht heeft gekregen - of schandaal - als populisme. Het zou echter nuttig zijn geweest enige aandacht te hebben voor de relatie tussen technopopulisme en nationalisme. Met uitzondering van enkele van de mediterrane populistische bewegingen van de vroege jaren 2010, is het zeldzaam om een populistische beweging te zien die geen relatie heeft met nationalisme. Zelfs de technopopulistische voorbeelden, Blair en Macron, wierpen hun oproep in nationale kaders (“New Labour, New Britain” en Macrons republicanisme). Deze relatie is belangrijk omdat recentere technopopulisten zoals Boris Johnson de verbanden tussen nationalisme en technopopulisme effectief hebben kunnen exploiteren in hun (eigen) politieke voordeel.
De bewering van de auteurs dat populisme en technocratie noch politieke tegenstellingen zijn, noch elkaar genezen, is vernieuwend en overtuigend. Door het concept van technopopulisme te introduceren, helpt dit boek ons om ons begrip van de relatie tussen populisme en technocratie, en hun wenselijkheid voor democratie, te vergroten, terwijl het suggesties biedt om de politieke verbeelding voorbij de ideationele beperkingen van beide te brengen.
Patrick Wood is een toonaangevende en kritische expert op het gebied van duurzame ontwikkeling, groene economie, Agenda 21, 2030 Agenda en historische technocratie. Hij is de auteur van Technocracy Rising: The Trojan Horse of Global Transformation (2015) en co-auteur van Trilaterals Over Washington, Volumes I en II (1978-1980) met wijlen Antony C. Sutton.
