Wetenschappers ontwikkelen de hersenen opnieuw om menselijke verslaving te veranderen

Professor Krystof Bankiewicz van de Ohio State University had nooit gedacht dat hij met alcoholische apen zou gaan werken. Toch begon hij door zijn onderzoek naar de ziekte van Parkinson te beseffen dat hij – dankzij deze apen – een uniek inzicht zou kunnen krijgen in de hersenbanen van verslaving en manieren om deze ten goede te hervormen.

“Ik ben ervan overtuigd dat we alle hersenaandoeningen, zoals verslavingen, door de lens van verschillende bedrading moeten bekijken”, zegt hij. “Het brein is ongelooflijk goed in het organiseren van verbindingen, maar bepaalde individuen zijn meer geneigd om op bepaalde manieren verbonden te zijn.”

Zowel de ziekte van Parkinson als verslavingen zijn intrinsiek verbonden met een stof genaamd dopamine, ook wel bekend als de plezierstof. Activiteiten zoals seks, drinken, het nemen van illegale drugs, £ 10 winnen op een gokautomaat of het kijken naar pornografie overspoelen de hersenen allemaal met een golf van dopamine, waardoor een verlangen ontstaat om de ervaring te herhalen.

Sommige mensen zijn bijzonder vatbaar om snel afhankelijk te worden van deze dopamine-pieken, die zich vervolgens kunnen ontwikkelen tot een verslaving. Wanneer dit gedrag in chronische gewoonten verandert, beginnen de hersenen elke keer steeds minder dopamine te produceren. Daarom leggen verslaafden vaak uit dat hun drank- of drugsgebruik hen eigenlijk geen enkel plezier oplevert.

Parkinson, een ziekte die geleidelijk dopamine-producerende cellen in de hersenen doodt, is heel anders, maar veel van de nieuwste therapeutische benaderingen maken gebruik van ingenieuze ideeën om de verloren dopamine te vervangen. Eén specifieke therapie die wordt bestudeerd, omvat het afleveren van het gen voor een eiwit genaamd gliale-afgeleide neurotrofe factor (GDNF) in de hersenen, wat vervolgens de productie van dopamine stimuleert.

Bankiewicz begon zich af te vragen of het toedienen van GDNF aan hersengebieden die geassocieerd zijn met verslaving en beloning door middel van gentherapie, zou kunnen helpen de disfunctionele processen die bij alcoholisten worden waargenomen, weer normaal te maken. Om dit te bewijzen nam hij makaken, die dezelfde menselijke zwakte voor alcohol delen, en paste ze een aapvriendelijke oplossing toe die qua sterkte vergelijkbaar was met bier. Vier alcoholische makaken kregen vervolgens de GDNF-therapie, met snel resultaat.

“Het was verantwoordelijk voor een volledige stopzetting van de belangstelling voor alcohol bij deze dieren”, zegt Bankiewicz. “Ze waren ook niet langer geïnteresseerd in suikerhoudende dranken of zelfs in overmatig eten, terwijl de apen die de therapie niet kregen steeds meer bleven drinken.”

De studie, die vorige maand in het tijdschrift Nature Medicine werd gepubliceerd, heeft de hoop gewekt dat dit ooit mogelijk zou zijn vormen een oplossing voor de stoornis in alcoholgebruik, dat wereldwijd nog steeds een groot sociaal probleem is. Alcoholmisbruik blijft de grootste risicofactor voor overlijden, invaliditeit en slechte gezondheid onder mensen tussen 15 en 49 jaar in Groot-Brittannië en werd in 20,970 in verband gebracht met 2021 sterfgevallen onder alle leeftijdsgroepen.

Bankiewicz suggereert dat het ook kan worden gebruikt als een oplossing voor andere ernstige verslavingen, bijvoorbeeld opioïdenverslaving. “Alcoholverslaving is een groot sociaal probleem, aangezien 90 procent van de patiënten momenteel terugvalt en sommige van hen ongelooflijk ernstige gevallen zijn”, zegt hij. "Ik denk dat dit misschien is waar gentherapie gerechtvaardigd zou kunnen worden."

Gemuteerde genen

Het opnieuw ontwerpen van de hersenen om menselijk gedrag te proberen te veranderen begint zich te ontwikkelen als een nieuwe grens in de geneeskunde, vooral gezien de beperkingen van traditionele psychotherapieën als verslavingsbehandelingen. Hoewel cognitieve gedragstherapie momenteel wordt beschouwd als de gouden standaard voor de behandeling van alcoholgebruiksstoornissen, valt meer dan 60 procent van de patiënten binnen het eerste jaar terug.

Een van de redenen hiervoor is dat, hoewel destabiliserende levensgebeurtenissen zoals trauma kunnen bijdragen aan het ontstaan ​​van verslavingen, onderzoek steeds vaker heeft aangetoond dat deze ook een genetische oorsprong hebben. Verschillende genen die actief zijn in de hersenen kunnen aangeboren driften creëren die moeilijk te weerstaan ​​zijn, zodra kwetsbare mensen worden blootgesteld aan ondeugden zoals gokken, nicotine of andere verslavende middelen. “Onze genen beïnvloeden onze disposities, die onze natuurlijke neigingen beïnvloeden, waardoor sommige mensen meer kans hebben op problemen”, zegt Danielle Dick, hoogleraar psychiatrie aan de Rutgers University in New Jersey en auteur van het boek The Child Code.

Lees hier het hele verhaal ...