Sinds er in 1938 olie werd ontdekt in de Arabische woestijn, is Saoedi-Arabië de belangrijkste petrostaat ter wereld en de dominante kracht binnen de Organisatie van Olie-exporterende Landen.
Het land is rijk aan olie-inkomsten en heeft noch inkomstenbelastingen, noch vennootschapsbelastingen gehad, terwijl het zijn bevolking zware subsidies voor voedsel en brandstof heeft gegeven. En de koninklijke familie heeft thuis ruime paleizen gebouwd, terwijl ze chique huizen in het buitenland heeft gekocht, zoals in Londen, en jachten in Zuid-Frankrijk.
Maar nu wil het olierijke koninkrijk verder kijken dan olie. De crash van de prijs van ruwe olie die begon in 2014 heeft het land verlaten met een gapend begrotingstekort. En hoewel de olieprijzen zich hebben hersteld, hebben klimaatactivisten geprobeerd het einde van het koolwaterstoftijdperk dichterbij te brengen en veel analisten hebben de aanpak van een 'piekvraag' voorspeld die het einde zou betekenen van een lange stijging van het wereldwijde olieverbruik.
De 31-oude plaatsvervangende kroonprins, Mohammed bin Salman, zoon van de koning, heeft zich ten doel gesteld de Saoedische economie tegen het jaar 2030 opnieuw uit te vinden. Zijn plan, genaamd Vision 2030, zou nieuwe particuliere ondernemingen bevorderen, het onderwijs verbeteren en het begrotingstekort verminderen door subsidies te verlagen en een belasting op de toegevoegde waarde van 5 in te voeren.
Het meest verrassende van allemaal: de regering heeft voorgesteld een deel van haar kroonjuweel, het oliemaatschappijbedrijf Saudi Aramco, te verkopen. Het bedrijf, dat decennia lang in handen was van vier grote Amerikaanse oliemaatschappijen en waarvan de nationalisatie een krachtig politiek symbool werd, wordt algemeen beschouwd als $ 1 biljoen tot $ 2 biljoen; zijn aandelenaanbod zou de grootste in de geschiedenis kunnen zijn. En veel analisten denken dat de geheimzinnige reus goed bewaakte geheimen heeft, zoals de werkelijke kosten van een Saoedisch vat en de omvang van betalingen aan de koninklijke familie.
Veel van de hervormingen in Vision 2030 zijn al eerder besproken, maar ze lijken opeens urgent. De bevolking van het koninkrijk is sinds 50 met 2000 gestegen, met een groot aantal jonge werklozen. De overheid heeft in het buitenland geld geleend om de binnenlandse uitgaven te dekken, die omhoog liepen toen de olieprijzen hoog waren. In maart stelde het voorwaarden vast voor een islamitische obligatie van meerdere miljarden dollars, die beleggers een rendement oplevert en zich tegelijkertijd houdt aan het moslimverbod op rente.
En er wordt aangenomen dat de kosten van de oorlog in Jemen, waar Saoedi-Arabië de belegerde president Abed Rabbo Mansour Hadi heeft gesteund, enorm zijn gestegen. De militaire uitgaven vormen een kwart van de officiële begroting, en analisten zeggen dat de werkelijke kosten van de gevechten in Jemen verborgen zouden kunnen blijven in een extra krediet.
"Het draait allemaal om stabiliteit," zei Bassem Snaije, een financieel adviseur die cursussen mideast economie geeft aan twee grote Franse universiteiten. “Vision 2030 klinkt als een positief project, maar ik zou het Obligation 2030 noemen. Dankzij extreem hoge olieprijzen over een aantal jaren konden ze een bestedingssysteem inbouwen. Toen de olieprijzen weer op een redelijk niveau kwamen, verbrandden ze sneller kapitaal dan ze ademden. ”
Uiteindelijk wil Mohammed dat het koninkrijk een evenwichtige begroting en een meer evenwichtige economie kan voeren – zonder de olie-inkomsten mee te tellen, die in 2015 72.5 procent van de overheidsinkomsten voor hun rekening namen.
"Visie 2030 komt als een antwoord op uitdagingen waarmee we op middellange tot lange termijn worden geconfronteerd", zegt Mohammed al-Jadaan, die in november de Saoedische minister van Financiën werd. “We moeten met iets anders komen dat er in principe voor zorgt dat we bij 2030 onafhankelijk zijn van onze huidige afhankelijkheid van alleen olie. Het komt ook als reactie op een jonge bevolking die op zoek is naar een betere levensstijl, een betere voetafdruk in de wereld. ”