Hernieuwbare energie kan energiecrisis niet oplossen

• Europa streeft agressief naar een toekomst van schone energie en het einde van fossiele brandstoffen, maar de Russische invasie van Oekraïne heeft de tekortkomingen van hernieuwbare energiebronnen aan het licht gebracht.
• De stijgende prijzen van belangrijke metalen en de lange tijd die nodig is om projecten voor hernieuwbare energie uit te voeren, hebben ertoe geleid dat Europa zich tot fossiele brandstoffen wendt om zijn energiecrisis op te lossen.
• De EU is van plan Russisch gas te vervangen door LNG-import, kolen en zelfs stookolie, waarbij een relatief kleine hoeveelheid gas wordt vervangen door wind- en zonne-energie.

Duitsland is voorbereiding voor gasrantsoenering. De Franse elektriciteitsnetbeheerder is vragen consumenten om minder stroom te verbruiken. In het VK breken protesten uit over de laatste stijging van de elektriciteitsprijs die stortte miljoenen huishoudens in wat een lokale denktank brandstofstress noemde. Europa heeft een ernstig energieprobleem.

Het probleem dateert van jaren geleden en wijst op een aanhoudende zelfgenoegzaamheid van de kant van de Europese regeringen dat wat er ook gebeurt, er altijd gas uit Rusland zal zijn. Zelfs tijdens de Koude Oorlog pompte Rusland immers miljarden kubieke meters gas naar Europese landen. Nu zijn de dingen anders, en het is niet alleen vanwege de oorlog in Oekraïne.

Europa probeert al een paar jaar enthousiast zijn afhankelijkheid van alle fossiele brandstoffen, niet alleen Russisch gas, te verminderen. De EU onlangs geroemde dat in 2022 hernieuwbare energiebronnen goed waren voor 37.5 procent van het bruto elektriciteitsverbruik, waarbij wind en waterkracht twee derde van de totale productie van hernieuwbare energie uitmaakten. Waarom zou men zich dan afvragen waarom Duitsland zich zou moeten schrap zetten voor gasrantsoenering en Frankrijk zijn burgers zou vragen om minder elektriciteit te verbruiken? Nu heeft dat een beetje te maken met de oorlog in Oekraïne. De oorlog lijkt de regeringen van de EU – en Downing Street – in een razernij te hebben geslagen om op alle mogelijke manieren afstand te nemen van Rusland, tot en met het afsnijden van de Russische gasinvoer.

De eis van de Russische president Vladimir Poetin om betaling in roebels voor het gas dat Rusland levert, lijkt de wens van de Europese regeringen om het gas te dumpen alleen maar groter te hebben gemaakt, en de drie Baltische staten al aangekondigd ze kochten vanaf 1 april geen Russisch gas meer. Voorlopig gebruiken ze gas uit de opslag. Voor later is er ofwel LNG die aankomt op de Klaipeda-terminal in Litouwen of een interconnector met Polen. Litouwen roept de rest van de EU op zijn voorbeeld te volgen. Interessant is dat de Baltische staten hun afhankelijkheid van gas niet lijken te hebben vervangen door afhankelijkheid van wind en zonne-energie.

Hetzelfde geldt ook voor de rest van de Europese Unie. Eerder dit jaar publiceerde Bloomberg gerapporteerd dat hernieuwbare energiebronnen in de hele EU aardgas "verdringen". Het rapport citeerde een onderzoek van milieudeskundige denktank Ember, waarvan de hoofdauteur zei:

“Dit zijn momenten en paradigmaverschuivingen waarop overheden en bedrijven dit veel serieuzer gaan nemen. De alternatieven zijn beschikbaar, ze zijn goedkoper en zullen waarschijnlijk nog goedkoper en concurrerender worden. Hernieuwbare energiebronnen zijn nu een kans, geen kostenpost', legt Charles Moore uit.

Dus waarom nu de strijd om gas? Waarom zou je niet echt meer gaan bouwen aan nieuwe windparken en zonneparken, en Poetin laten zien waar Europeanen van gemaakt zijn? Dit is een van de meest lastige vragen van deze tijd, het antwoord bevat noodzakelijkerwijs verwijzingen naar de prijs van koper, staal in verschillende kleuren, polysilicium, en vrijwel alle metalen en minerale grondstoffen. Daarnaast kost het bouwen van deze voorzieningen tijd, meer tijd dan bijvoorbeeld overstappen op LNG (als je importterminals hebt) of kolen.

In een onlangs uitgebracht plan om het verbruik van Russisch gas – en ook olie en kolen – te verminderen, zet de Europese Commissie inderdaad zwaar in, niet op wind en zon, maar op meer gas en kolen.

Volgens een afbreken van het plan, gepubliceerd door het Duitse Die Welt, zal de EU ernaar streven 50 miljard kubieke meter van het jaarlijkse Russische gasverbruik te vervangen door LNG uit andere bronnen en nog eens 10 miljard kubieke meter door pijpleidinggas uit andere bronnen. Dat is in totaal 60 miljard kubieke meter op het jaarlijkse verbruik van 155 miljard kubieke meter Russisch gas. Volgens het plan zou nog eens 20 miljard kubieke meter kunnen worden vervangen door meer steenkool te gebruiken, volgens Thierry Breton, commissaris voor Industrie en Interne Markt.

Dit is hetzelfde Europa dat heeft opgeroepen tot en werkt aan het einde van steenkool. Het is hetzelfde Europa dat van plan was om stilgelegd al zijn kolencentrales vóór 2030 om te voldoen aan de emissiereductiedoelstellingen van de Overeenkomst van Parijs. Ditzelfde Europa zet ook in op het vervangen van aardgas door stookolie ter vervanging van nog eens 10 miljard kubieke meter Russisch gas.

In totaal lijkt de Europese Commissie van plan te zijn om meer dan de helft van haar Russische gasverbruik te vervangen door andere fossiele brandstoffen. Ter vergelijking: wind- en zonne-energie zullen naar verwachting zo'n 22.5 miljard kubieke meter aan vervangen Russisch gas bijdragen, met 10 miljard kubieke meter uit wind en 12.5 miljard kubieke meter uit zonne-energie. Dat is niet veel voor een regio die op korte termijn de groenste ter wereld wil worden.

Het lijkt er dus op dat de realiteit van energievoorziening en -verbruik zichzelf opnieuw bevestigt nu de EU zich in een gaspekel bevindt. Als het plan zoveel meer gebruik van fossiele brandstoffen inhoudt, dan moeten fossiele brandstoffen makkelijker – en sneller – verkrijgbaar zijn en misschien wel goedkoper dan wind en zon. Waarom zou je ze anders verkiezen boven hernieuwbare energiebronnen?

Lees hier het hele verhaal ...