CS Lewis voorzag dystopische technocratie gebaseerd op sciëntisme

Onlangs herlas ik de roman van CS Lewis uit 1945, "That Hideous Strength", het laatste boek in zijn Space Trilogy, en aangezien ik afgelopen weekend over buitenaardse wezens schreef, lijkt het een goede week om wat te praten over de hedendaagse relevantie van de roman.

Voor degenen die het niet hebben gelezen: het boek is een merkwaardige hybride, waarin de antitotalitaire stijl van dystopie, bekend van Lewis' tijdgenoten als George Orwell en Aldous Huxley, wordt vermengd met een mix van bovennatuurlijkheid en sciencefiction die vooruitloopt op die van Madeleine L'Engle. "A Wrinkle in Time", onder andere werken. (Lewis' voorkeursondertitel voor "That Hideous Strength" was "A Modern Fairy Tale for Grown-Ups".)

Het verhaal introduceert een nabij toekomstig Groot-Brittannië dat onder de heerschappij valt van een wetenschappelijke technocratie, het National Institute of Coordinated Experiments (NICE), dat lijkt op de World State uit Huxley's "Brave New World" in embryo. Maar naarmate een van de personages dichter bij de binnenring van NICE komt, ontdekt hij dat de machtigste technocraten bovennatuurlijke wezens zijn, die proberen de doden op te wekken, contact te maken met duistere bovennatuurlijke entiteiten en zelfs een sluimerende Merlijn nieuw leven in te blazen om hen te helpen bij hun plannen.

Ik zal niets meer zeggen over de plotmechanica, behalve om op te merken dat ze moedig opereren in de risicovolle zone tussen het sublieme en het belachelijke. Maar alleen uit die schets zal ik een paar punten naar voren brengen over het belang van het boek voor onze eigen tijd.

Ten eerste, het idee dat technologische ambitie en occulte magie een nauwer dan verwachte relatie kunnen hebben, voelt behoorlijk relevant voor het vreemde tijdperk dat we onlangs zijn binnengegaan - waarin rationalisten uit Silicon Valley 'postrationalistisch' worden, waar hallucinogeen-gemedieerde spirituele ervaringen worden aangeprezen als zelfzorg voor de cognoscenti, waar UFO-waarnemingen en ontmoetingen met buitenaardse wezens weer op het culturele menu staan, waar mensen praten over innovaties in kunstmatige intelligentie zoals ze zouden praten over een golem of een djinn.

Het idee dat er diep in de kern van bijvoorbeeld een belangrijke onderneming uit het digitale tijdperk een groep mensen zou kunnen zijn die probeert te communiceren met de geestenwereld, lijkt op dit moment niet bijzonder fantasierijk. Hoewel deze spiritisten, net als sommige personages in 'That Hideous Strength', waarschijnlijk tegen zichzelf zouden zeggen dat ze alleen maar wetenschap op hoog niveau bedrijven, misschien een alternatieve dimensie doorboren of het verborgen potentieel van de menselijke geest ontsluiten.

Bovendien is de totalitaire dystopie van het boek interessant omdat ze onvolledig is, wordt betwist en geplaagd door innerlijke rivaliteiten en tegenstrijdigheden. Anders dan in 'Brave New World' en '1984' zien we hier geen eenpartijregime dat de absolute scepter zwaait; in het verhaal van Lewis zien we een nog steeds verhulde tirannie vorm krijgen, maar nog steeds ten prooi vallen aan allerlei al te menselijke problemen, blunders en mislukkingen die contrasteren met de soepele dominantie van Orwell's O'Brien of Huxley's Mustapha Mond.

Net als Orwell en Huxley vreesde Lewis de opkomst van wat hij de 'controleurs' noemde - in feite een hyperintelligente, almachtige bureaucratische kaste die door moderne wetenschap en technologie buitengewone bevoegdheden kreeg en eropuit was de menselijke natuur om te vormen tot een ideaal van stabiliteit of ideologie of beide. En die visie geeft nog steeds aanleiding tot veel hedendaagse zorgen, van angsten uit het COVID-tijdperk over biosurveillance en digitale censuur tot recentere zorgen over wat de uitvinding van superintelligentie zou kunnen betekenen voor menselijke gelijkheid en vrijheid.

Maar de relatieve incompetentie van de zogenaamde controleurs in Lewis' roman, hun trotse overschatting van hun vermogens en hun roekeloze spirituele gokkasten lijken beter te passen bij de wereld waarin we leven - waarin machtige instellingen die streven naar wereldwijde heerschappij voortdurend worden gefrustreerd door de terugslag naar hun listen, en onze elites worden geteisterd door sociale, politieke en paranormale krachten die ze niet verwachten of roekeloos ontketenen.

De nadruk in de roman op de beperkingen van elke poging tot geheime regering sluit ten slotte specifiek aan bij ons eigenaardige UFO-discours, waar we plotseling een klokkenluider van de regering hebben die beweert kennis te hebben van een 90-jarige samenzwering en, blijkbaar, een koor van anonieme bronnen die geloof aanmoedigen.

Als er echter een buitenaardse cover-up zou zijn, zou ik me voorstellen dat het meer zou lijken op de geheimen van NICE in "That Hideous Strength". Cruciaal is dat bijna niemand in de verzonnen organisatie van Lewis enig idee heeft dat ze in de binnenste ring contact maken met de duistere machten. De meeste mensen denken dat ze werken voor humanitarisme en vooruitgang; een binnenste laag heeft minder illusies over het autoritaire karakter van het project, maar zelfs als je dicht bij het centrum komt, zijn er nog steeds lagen van waan en ontkenning over wat er werkelijk aan de hand is.

Een vergelijkbaar scenario voor UFO's zou een geheim programma zijn binnen de Amerikaanse regering dat beschikt over, laten we zeggen, een teruggevonden vaartuig of een vreemd stukje buitenaardse technologie of zelfs een manier om contact te maken met ET - maar slechts een piepklein kader weet wat er echt aan de hand is. op. Ondertussen denken alle anderen die eraan werken, inclusief wetenschappers en militairen, dat ze gewoon werken aan volkomen normale geheime projecten waarbij bijvoorbeeld Russische of Chinese technologie betrokken is of een nieuw ruimtestation of een mysterieus element of wat dan ook.

Dat is echter niet het verhaal dat onze vermeende UFO-klokkenluider vertelt. In zijn verslag, en in het verslag dat wordt geïmpliceerd door andere anonieme lekken, hoef je niet zo ver in de commandostructuur te komen voordat iemand je apart neemt en zegt: Kijk, we hebben buitenaardse schepen, heel veel buitenaardse schepen. , je zou niet geloven hoeveel buitenaardse schepen. Dat lijkt een nogal vreemde manier om zo'n beladen samenzwering te laten functioneren, en niet een patroon dat decennia en decennia zou overleven zonder dat iemand erachter kwam hoe hij Edward Snowden moest spelen en daadwerkelijk wat documenten of boeiende foto's naar de wereld kon krijgen.

Ik ben een verdediger van samenzweringstheorieën als een legitieme vorm van speculatie - omdat samenzweringen en rare geheimen echt deel uitmaken van de structuur van het bestaan, gaat officiële kennis maar zo ver, en als je bepaalde soorten speculatie aan de paranoïde overlaat, ' Je zult constant verrast zijn als blijkt dat ze iets op het spoor waren. Maar een typische dwaasheid van samenzweerders is om van een raar patroon (dat het UFO-fenomeen zeker presenteert) of een verstrooiing van bizarre details over te springen naar een scenario dat vereist dat iedereen op de hoogte is van het geheim, zich tenminste bewust is van de verbluffende waarheid als niet deelnemen aan het complot.

Dat is waar "That Hideous Strength" bijzonder realistisch aanvoelt (zoals sprookjes gaan), een echt bizarre situatie postuleert, een letterlijk pact met de duivel in de hoogste regionen van de technocratie, maar tegelijkertijd een mechanisme waardoor het grotere systeem uitdagend blijft. flauw en normaal ogend, en alleen een gek persoon zou ooit denken dat er iets in het hart verborgen zit.

Lees hier het hele verhaal ...